Zmiany w urlopach wychowawczych

Wraz z początkiem 2016 roku nastąpiła nowelizacja kodeksu pracy, a wraz z nią zmiany dotyczące urlopów wychowawczych. Co się zmieniło? Kto skorzysta a kto straci na nowych rozwiązaniach? Zapraszamy do zapoznania się z naszym przewodnikiem po zmianach.

1. Komu przysługuje urlop wychowawczy?

Jak było?
Bezpłatny urlop wychowawczy przysługiwał pracownikom zatrudnionym przez co najmniej 6 miesięcy przed złożeniem wniosku o urlop. Do tego okresu wliczało się wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia. Urlop wychowawczy mógł wziąć zarówno ojciec jak i matka dziecka.

Co się zmieniło?
Bezpłatny urlop wychowawczy przysługuje zarówno matce jak i ojcu dziecka. Muszą oni być oboje są pracownikami, posiadającymi co najmniej sześciomiesięczny okres zatrudnienia przed złożeniem wniosku o urlop. Do tego okresu wlicza się również poprzednie okresy pracy.

2. Ile trwa urlop wychowawczy?

Jak było?
Rodzicom przysługiwał 36 miesięczny urlop wychowawczy ale pod warunkiem, że 1 miesiąc spędzi na nim drugi rodzic. W przypadku braku podziału, czas trwania urlopu skraca się do 35 miesięcy.

Co się zmieniło?
W tym przypadku nie dokonano poważnych zmian. Maksymalny czas trwania urlopu to nadal 36 miesięcy, w tym minimum 1 miesiąc przeznaczony jest wyłącznie dla drugiego rodzica. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. W przypadku korzystania z uprawnienia tylko przez jednego z rodziców czas jego trwania skraca się do 35 miesięcy.Istnieją jednak wyjątki:

⇒ drugi rodzic dziecka nie żyje;
⇒ drugiemu rodzicowi nie przysługuje władza rodzicielska;
⇒ drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo ta władza uległa ograniczeniu bądź zawieszeniu.

3. W ilu częściach można wykorzystać urlop wychowawczy?

Jak było?
Urlop wychowawczy mógł być wykorzystany maksymalnie w 5 częściach, do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.

Co się zmieniło?
Urlop wychowawczy można wykorzystać maksymalnie w 5 częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat. W przypadku gdy rodzic wykorzystał część urlopu rodzicielskiego w późniejszym terminie niż bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, liczba wykorzystanych części urlopu rodzicielskiego obniża liczbę części urlopu wychowawczego możliwych do wykorzystania.

4. Czy oboje rodziców mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego?

Jak było?
Rodzice bądź opiekunowie mogli jednocześnie korzystać z przysługującego im urlopu, jednak nie dłużej niż przez 4 miesiące.

Co się zmieniło?
Z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać oboje rodziców lub opiekunów dziecka. W takim wypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać 36 miesięcy.

5. Jak napisać i złożyć wniosek o urlop wychowawczy?

Jak było?
Wniosek o udzielenie całego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu wychowawczego należało złożyć nie później niż 14 dni po porodzie.

Jeśli wniosek został złożony bez zachowania terminu, pracodawca udzielał urlopu wychowawczego nie później niż z dniem upływu 21 dni od daty złożenia wniosku.

Co się zmieniło?
Pracownik składa pisemny wniosek o udzielenie mu urlopu. Musi go dostarczyć pracodawcy w terminie, nie krótszym niż, 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z niego.

Wniosek o udzielenie urlopu powinien zawierać:

⇒ datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu;
⇒ okres urlopu, który dotychczas został wykorzystany na dziecko;
⇒ liczbę części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko.

Do wniosku dołącza się pisemne oświadczenie drugiego rodzica bądź opiekuna dziecka, że nie zamierza on korzystać z urlopu we wnioskowanym okresie lub pisemne oświadczenie o okresie, w którym zamierza on korzystać z urlopu, w przypadku gdy się na to zdecyduje.

6. Jak zrezygnować z urlopu wychowawczego?

Jak było?
Najpóźniej 7 dni przed datą rozpoczęcia urlopu pracownik mógł wycofać wniosek o jego udzielenie. Procedura wymagała formy pisemnej. W takim przypadku zgoda pracodawcy na rezygnację nie była wymagana.

Pracownik mógł również przerwać urlop w dowolnym momencie.. Potrzebował do tego zgody pracodawcy, którą otrzymywał po uprzednim jego zawiadomieniu nie później niż na 30 dni przed planowanym powrotem.

Co się zmieniło?
Wniosek można wycofać nie później niż 7 dni przed rozpoczęciem urlopu. Aby zrezygnować pracownik musi złożyć pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie.

7. Czy można rozwiązać umowę z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym?

Jak było?
Pracodawca mógł rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę jeżeli zaszły następujące okoliczności:

⇒ nastąpiło ogłoszenie upadłości lub likwidacja pracodawcy
⇒ zaszły przyczyny, z winy pracownika, uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
⇒ wystąpiła okoliczność opisana w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracownika (w ustawie o zwolnieniach grupowych).

Co się zmieniło?
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o:

⇒ udzielenie urlopu wychowawczego – ochrona do dnia zakończenia tego urlopu
⇒ obniżenie wymiaru czasu pracy – ochrona do dnia powrotu do nieobniżonego czasu pracy, nie może to trwać dłużej niż 12 miesięcy

Rozwiązanie umowy przez pracodawcę jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zajdą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

WAŻNE!
W przypadku spełnienia przez pracownika wymaganych prawem warunków do nabycia urlopu wychowawczego, odmowa udzielenia pracownikowi takiego urlopu jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika, za co grozi kara grzywny.